Skip to contentNie ma żelaznej reguły, wskazującej jednoznacznie – jak ich używać. Istnieją natomiast pewne wskazówki, które postaram się w dzisiejszym wpisie mówiące w języku niderlandzkim używają czasów przeszłych intuicyjnie, oczywiście nie zastanawiając w ogóle nad tym. Mało tego, bardzo często „mieszają” imperfectum z perfectum i na odwrót. Czasem wydaje się nam się, że usłyszane zdanie powinno być w perfectum, tymczasem nasz rozmówca używa imperfectum…. Nieco frustrujące 🙂Myślę, że mimo wszystko jest to bardzo dobra wiadomość dla wszystkich uczących się, ponieważ jakkolwiek byśmy nie namieszali z tymi czasami, nie będzie to, moim zdaniem, aż tak bardzo rażący przykłady:Na czerwono złożony, na niebiesko prosty, na pomarańczowo zaprzeszły:Przykład 1:‚Ik heb gisterenmiddag een bijzonder televisieprogramma gezien. Het ging over een vrouw, die altijd vreemde dingen meemakte in haar leven. Zo kreeg zij een baan als manager van een natuurwinkel terwijl zij nog nooit op dat niveau had gewerkt. En daarna won zij een hoofdprijs van 20 miljoen euro in de Staatsloterij met een lot dat zij op straat had gevonden. (…) enz. (itd.) Ik was eigenlijk van plan om vroeg naar bed te gaan, maar ik kon me niet losmaken van de tv. Ik vond het zo interessant! Uiteindelijk ben ik pas om naar bed gegaan.’Przykład 2:Ik heb vorige week een jurk gekocht. Zij is heel mooi! ‚Kupiłam w zeszłym tygodniu sukienkę. Jest bardzo ładna! ‚Ik ben in Rotterdam geweest om te winkelen. Ik kocht een jurk, ik was in V&D itd.’ ‚Byłam w Rotterdamie na zakupach. Kupiłam sukienkę, byłam w V&D itd.’Przykład 3:‚Vorige maand ben ik in China geweest‚ ‚W zeszłym miesiącu byłem w Chinach’‚Toen ik klein was, ging ik vaak naar China’ ‚Kiedy byłem mały, jeździłem często do Chin’‚Gisteravond heb ik op de Playstation gespeeld‚ ‚Wczoraj wieczorem grałem w Playstation’‚Als kind speelde ik graag op de Playstation’ ‚Jako dziecko lubiłem grać w Playstation’.Przykład 4:‚Gisteren moest ik mijn huiswerk maken, maar ik heb dat niet gedaan en ik ben lekker in de stad geweest.’‚Musiałem zrobić pracę domową, ale nie zrobiłem i byłem na mieście.’‚Gisteren heb ik mijn huiswerk moeten maken, en het heeft de hele middag geduurd voordat ik het af had.’‚Musiałem zrobić zadanie domowe, trwało to całe popołudnie, zanim skończyłem’. Przykład 5: ‚Als ik dat kon, deed ik het ook’ ‚Jeśli mogłabym to zrobić, zrobiłabym to’ Przykład 6: ‚Ik vond het zo boiend’- To było takie fascynujące ‚Ik kon er niets aan doen’ – Nie mogłem nic na to poradzić ‚Ik kon vroeger nog niet zo goed Pools begrijpen’.Kiedyś/wcześniej nie mogłem zrozumieć dobrze języka polskiego‚Hij wilde niet zeggen wat hij hun gaf’ – Nie chciał powiedzieć, co im dał‚Ik hoefde gisteren niet naar school’ – Nie musiałam iść wczoraj do szkoły ‚Wij mochten tot elf uur opblijven’ – Mogliśmy zostać do godziny 23:00‚Hij moest mij bellen maar hij is het vergeten’ – Musiał do mnie zadzwonić, ale zapomniał o tym. Przykład 7:‚Ik ben meteen verhuisd toen ik de Staatsloterij gewonnen had’. ‚Od razu się wyprowadziłem, kiedy wygrałem loterię. ‚‚Ik kwam bij ROY-school nadat ik bij een andere rijschool 5 keer gezakt was‚. ‚Przyszedłem do szkoły ROY, po tym jak 5 razy oblałem w innej szkole nauki jazdy.’ ‚Ik had die dozen in de garage gezet voordat zij binnenkwam’. ‚Postawiłam te pudła w garażu, zanim ona przyszła.’ Przykład 8: ‚Als ik wat later was vertrokken, had ik in de file gestaan‚.‚Jeśli wyjechałabym nieco wcześniej, stałabym w korku.’Czas przeszły złożony – perfectumfunkcja wprowadzająca – introdukcja, kiedy zaczynamy opowiadać o zdarzeniu, często też określanym „zdarzeniem głównym” (1) – pierwsze zdaniefunkcja informacyjna (ostatnie zdanie w I fragmencie) (1) oraz (3a, 3c)czasem też stwierdzanie faktu, który nastąpił i był jednorazowy, nie powtarzał się w przeszłości jako np. zwyczaj. Mało tego, fakt ten jest nadal „odczuwalny” (2a)często określany również jako ‚czas dokonany’, informujący, że jakieś zdarzenie zostało rozpoczęte i zakończone w przeszłości (voltooid) (4b); i uwaga – też jest ‚cz. dokonanym’Czas przeszły prosty – imperfectumrównież informuje o przeszłości, jednak używany wtedy, kiedy chcemy opowiedzieć o detalach dotyczących „zdarzenia głównego” (1) lub kiedy podsumowujemy jakieś czynności (2b drugie zdanie)opowiadanie o zwyczajach z przeszłości (3b, 3d)często występują słówka ‚toen’ – kiedy, ‚als kind’ – jako dzieckoopowiadanie o zdarzeniach, które nie mają juz żadnego związku z teraźniejszością (np. o panowaniu jakiegoś króla), ale też opowiadanie bajekczęsto określany jako ‚czas niedokonany’ i niejednokrotnie łatwo zauważyć, iż jakaś czynność/zdarzenie zostało rozpoczęte w przeszłości, jednak z kontekstu nie wynika/albo nie wiemy, czy zostało ono zakończone (onvoltooid) (4a!)często używany też celem stwierdzenia czegoś nierealnego/hipotetycznego (5)niektóre czasowniki upodobały sobie ‚imperfectum’, występują częściej właśnie w tym czasie: vinden, kunnen, willen, hoeven, mogen, moeten (6)Czas zaprzeszłyodnosi się do innego zdarzenia/akcji, która miała miejsce jeszcze przed zdarzeniem, o którym akurat mówimy (7)również często występuje po słowie ‚toen’ (7a) i ‚nadat’ (7b) przed ‚voordat (7c)w zdaniach ‚hipotetycznych’ też można się nim posłużyć (8)Zobacz inne wpisy o gramatyce